يک روزنامه مشهور آمريکايي ضمن اشاره به دشواري مذاکرات هسته‌اي ايران و قدرت‌هاي جهاني نوشت که اين مذاکرات درستي نظريه انيشتين در خصوص سخت‌تر بودن سياست از فيزيک را نشان مي‌دهد.
در اين مرحله از روند ديپلماتيک، مذاکرات بر جزييات فني براي دستيابي به توافق، متمرکز شده است. ولي سياست ديپلماسي هسته اي همچنان نقش مهمي در دستيابي به توافق نهايي دارد.
اين روزنامه آمريکايي افزود: پيشنهاد ۱+۵ به ايران، عادلانه و حتي سخاوتمندانه بوده است. البته ايراني ها بر اين مساله پافشاري مي کنند که پيشنهادات ارائه شده، ناعادلانه است. اين بن بست به يک سئوال بزرگتر منتهي مي شود: آيا رهبر ايران اين يا هر توافق هسته اي ديگر را خواهد پذيرفت؟
براي آمريکا، يک پيمان هسته اي بايد همراه با اقدامات قابل اثبات باشد براي جلوگيري از آنچه که جان کري وزير خارجه آمريکا از آن به عنوان "۴ مسير" ايران براي دستيابي به سلاح هسته اي ياد کرده است.
گزارش هاي رسانه اي از جزييات پيشنهاد نشان مي دهد که موضع مذاکراتي ۱+۵ به ايران اجازه خواهد داد تا زير ساختهاي مهم هسته اي را حفظ کند ولي اين ۴ مسير را براي دستيابي به بمب قطع خواهد کرد.
از نقطه نظر آمريکا، تهران براي دستيابي به شرايطي تلاش مي کند که اجازه مي دهد ايران به برنامه هسته اي بزرگتر از اندازه و ساير شرايط مربوط به طولاني شدن مذاکرات، ادامه دهد، چيزي که آمريکا معتقد است اين مسير براي دستيابي به بمب اتمي را براي ايران باز نگه مي دارد.
ولي مسيرهاي ايران براي دستيابي به بمب اتمي چيست؟
دو مسير نخست، تاسيسات غني سازي اورانيوم در نطنز و فردو است. به دليل آنکه آمريکا از درخواست خود براي توقف غني سازي در اين دو سايت، عقب نشيني کرده، اکنون مذاکرات بر تعداد و ميزان پيچيدگي سانتريفيوژها متمرکز شده است. غرب بر الفاظي تاکيد دارد که نشان مي دهد حداقل يک سال زمان باقي مانده است تا ايران به سلاح هسته اي دست يابد. منتقدان در اسرائيل و برخي در کنگره بر اين باورند که چنين توافقي به ايران اجازه خواهد داد تا برنامه غني سازي محدود خود را ادامه دهد و اين مساله گزينه دستيابي ايران به يک سلاح اتمي را پوشش مي دهد.
سومين مسير مربوط به رآکتور آب سنگين اراک است که مي تواند مسير جايگزيني براي توليد بمب اتمي با استفاده از پلوتونيوم باشد. بر اساس توافق موقت هسته اي بين ايران و ۱+۵، فعاليت رآکتور اراک متوقف شده است و مذاکره کنندگان غربي پيشنهاد طراحي مجدد اين رآکتور را ارائه کرده اند.
مسير چهارم نيز براي دستيابي به بمب، يک گزينه "مخفيانه "است که ايران به دنبال ايجاد تاسيسات مخفيانه هسته اي است.
براي مانع شدن از اين کار، ۱+۵ بر بازرسي دقيق از تاسيسات هسته اي ايران اصرار دارد و استدلال خود براي اين کار را نيز سابقه بد ايران در نقض شرايط آژانس بين المللي انرژي اتمي اعلام کرده اند.
گروه ۱+۵ در مقابل، براي اجرا کردن گام هاي معنادار در راستاي متوقف کردن اين ۴ مسير دستيابي به بمب، پيشنهاد کاهش برخي تحريم ها را به ايراني ها داده است. هدف اصلي از اين قرارداد، همگرايي ايران با جهان است.
باراک اوباما روز دوشنبه تاکيد کرد که هيچ دليلي براي تمديد مذاکرات هسته اي نمي بيند. جان کري نيز بر اين مساله تاکيد کرده و محمد جواد ظريف وزير خارجه ايران نيز تاکيد کرده است که تمديد مذاکرات هيچ سودي نخواهد داشت.
آيت الله خامنه اي رهبر ايران بر اين مساله پافشاري مي کند که چارچوب توافقنامه و توافق بر سر جزييات فني بايد در يک مرحله صورت گيرد.